Xin gửi lời chào lời chúc sức khỏe thật tâm nhất với mọi thứ bạn, các người yêu thích về âm thanh. Do cũng có cùng sở thích là nghiên cứu đồ âm thanh nên hôm nay mình có viết bài giới thiệu về tổng quan về loa bằng tri thức hạn chế của minh. rất hi vọng bài viết có thể tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm & có nhiều ích lợi cho các bạn đọc
CƠ BẢN VỀ CỦ LOA ĐIỆN
ĐỘNG
một hướng dẫn
:
Chào
các bạn: trong dàn loa nghe
nhìn có thể loa và mic là thiết bị kém phát triển . ra đời
từ hơn 100 năm qua quả thật nó không có thay đổi gì đang kể. Nó gần như là một
huyền thoại, mọi người nói về nó rất nhiều nhưng kết quả thường hay rất mông
lung.
Loa có thực sự gian nan đến vậy không? Câu trả
lời của mình là nó gồm nhiều cái rất đơn giản , cũng bởi vì quá nhiều nên thật
sự lựa chọn ra ra Đáp án cho nó thật sự là vô cùng quá khó.
Trên
thế giới những công ty thật sự có khả năng thiết kế ra nó rất ít( thiết kế chứ
không phải sản xuất ứng dụng). Phần lớn các cty này nằm ở một số nước Bắc Âu nơi
mà ngành khoa học xuất hiện nhiều điều kiện để có thể phát triển như Scanpeak,
Seas. những ngành khoa học để phát triển 1 củ
loa theo mình ít nhất
là 3 ngành bao gồm : Điện từ trường; âm học; cơ học vật liệu. và cả tâm sinh lý
học nữa( nếu có điều kiện mình sẽ nói rõ hơn).
xem thêm âm thanh thông báo tại đây http://amthanhphonghop.com/giai-phap-am-thanh/giai-phap-am-thanh-nhieu-khu-vuc-thong-bao-tu-xa
Loa quả thật vô cùng tệ, Chắc ít có bộ phận nào có thể
tệ hơn nó được lý do vì đâu vậy.
Củ
loa hay còn được gọi là
Transducer (bộ chuyển đổi năng lượng).
Nó
chuyển từ tín hiệu điện (từ máy khuếch đại) thành chuyển động cơ (cuộn dây động
voice coil) sau đó thông một màng bức xạ (màng loa cone) thay mới áp suất không khí tạo nên
âm thanh. các thiết bị tệ
về hiệu suất như bình acqui (Điện↔Hoá) hay tấm Pin mặt trời (Quang↔Điện) cũng
tốt hơn nó gấp nhiều lần vì nó phải qua trung gian là cơ học (Điện-Cơ-Âm).
Giả
dụ một cái loa có độ nhạy là 95dB( hiệu suất rất cao đó),
đưa vào đó 100W điện ta có được khoảng 3W âm
thanh, 97W phần còn lại chỉ nhằm để nhún nhảy màng
loa & đốt nóng
cuộn dây động thôi, quá hao phí.! hầu hết những loa toa pc 658r nhập khẩu có hiệu suất khoảng 1 % thôi
đó các bạn.
Với 1 bộ phận có cấu tạo kém cỏi
như vậy nhưng chúng ta buộc phải sử dụng vì Hiện nay chưa ai nghĩ ra cách nào
tuyệt hơn cả, chắc phải 50 năm nữa, có thể thời điểm đó ta có cách nào đó thay
mới trực tiếp áp suất không khí từ điện mà không cần phải hệ cơ học nào hết.
nghe
nản quá ! không muốn nghiên cứu về nó nữa! Nhưng có lẽ vì tình yêu âm nhạc (ai
mà không yêu nó chứ) mà một số kỹ sư vẫn miệt mài nghiên cứu & cho ra các
sản phẩm lấy hết hồn vía chúng ta chỉ từ một % nhỏ nhoi đó. Dám chắc 100% những
kỹ sư thiết kế
loa mê nhạc dữ lắm.
Họ sử dụng khoa học phục vụ cho nghệ thuật, tôi coi họ như thánh sống vậy rất
đáng quí trọng. Hiểu thêm 1 chút về loa tôi biết có giúp chút gì cho việc thưởng
thức ca nhạc không, hay có thể Diy 1 cái loa cho riêng mình không? Nhưng bởi vì tài liệu
về loa ở Việt Nam quá ít và cả ngàn câu hỏi ở trên
diễn đàn nên hi vọng bài viết này sẽ gíup một ít cho những bạn. Loa không thuộc về những chuyên gia nó là của
mọi thứ các bạn yêu âm nhạc, tôi nghĩ là vậy.
2. Cấu tạo củ loa:
2.Chức năng
của những thành phần:
a. Frame (Khung sườn
loa):
sử
dụng để gắn những thành phần, loại cao cấp thì bằng nhôm đúc, bình thường thì
bằng sắt dập đôi khi còn được làm từ nhựa. riêng đối với những loa
bổng và một số loa
trung khung sườn thường kín (bít luôn đằng sau) khung sườn cũng là chổ cho các
hãng thi thố điểm mạnh , như loa bổng của B&W khung sườn phía sau làm
bằng thủy tinh có hình dạng vỏ ốc giúp triệt tiêu hoàn toàn âm
thanh từ phía sau
màng loa. Khung sườn loa cho biết loa đó cao cấp cỡ nào còn về âm
thanh không tác động
nhiều lắm chỉ mong sao nó đừng có bề mặt quá lớn gây phản xạ trực tiếp lại màng
loa.
b. Surround, edge (viền nhún):
các
loa ngày xưa thì thường cùng chất liệu giấy
với phần màng loa hoặc vải (xếp gấp lại) với loại này thì viền khá cứng &
ảnh hưởng trực tiếp theo thông số kỹ thuật của loa, loại viền này nếu bị móp
cần dán lại, không được cắt ra chế lại bằng viền cao su mút thông dụng. thời
điểm này khuynh hướng làm viền nhún càng mềm dẻo & bền là được, với loại này
chẳng may bị mục hay rách bạn có khả năng thay mới mà không ảnh hưởng nhiều đến
chất lượng cao (do độ cứng không đáng kể). Viền loa không phát ra âm thanh nó chỉ có vai trò giữ kín hơi và độ mềm dẻo.
Mặc dù vậy nếu thay thế không đúng loại âm
thanh sẽ rất khác
nhau . Nhìn vào viền loa trường hợp có kinh nghiệm bạn có thể nhận
biết loa âm
thanh như thế nào
dùng vào việc gì Giả dụ như viền gân vải có thể dùng loa trầm hoặc trung trầm,
viền mút mềm đa phần sử dụng làm loa
trầm, viền cao su dày nên chỉ sử dụng cho Sub điện.
c. Spider, Damper (màng nhện):
Là
bộ phận cực kỳ cần thiết & lao động nặng nhọc nhất trong củ
loa, khi đưa nguồn tín hiệu điện vào,loa đi lại nhưng phải luôn quay về vị trí cân bằng lại
để tổ chức cho một số tín hiệu theo sau. Nó hoạt động như một cái lò xo, độ cứng
của nó tuỳ vào ý đồ nhà thiết kế, ngoài ra nó còn giúp cho cuộn dây hoạt động
đúng tâm. Độ động của củ
loa phụ thuộc rất lớn
vào độ nảy của màng nhện(lò xo) này. Màng nhện cấu tạo với hình dạng( các nếp
gấp) không giống nhau , vật liệu không giống nhau sẽ cho âm thanh không giống
nhau . Việc sản xuất màng nhện giống như luyện thép, phải sử lý keo & thời
điểm hấp nhiệt để đạt được độ cứng độ dẻo ước muốn . loa toa sc 630 nếu dùng quá lâu, công suất quá lớn sẽ làm
lão hoá (mỏi) màng nhện khiến âm thanh không còn rõ rệt và ầm ì . Màng nhện
quyết định chất lượng củ
loa về độ bền âm thanh theo thời gian . Màng nhện bị rách sẽ là 1
tai hoạ nếu bạn không thể tìm được đúng loại. các loa cao
cấp nhu cầu phải có
thời gian chạy rà chính là 1 phần luyện cho màng nhện được hoạt động tối ưu.
Magnet
(nam châm):
thường
có 3 loại Alnocol, Ferrite, neodymium:
Alnicol: là vật liệu dùng trong một số loa ngày xưa (1940-1965), phía dưới đây là loại có từ trường rất mạnh thời điểm này ít còn được dùng do rất mắc, loại này tuy tốt nhưng nếu hoạt động liên tục ở công suất cao sẽ dẫn tới sự truyền nhiệt độ từ cuộn dây vào nam châm làm cho nó giảm lực và không tự phục hồi, loại ferrite khi nguội lại có thể tự phục hồi từ trường.
Alnicol: là vật liệu dùng trong một số loa ngày xưa (1940-1965), phía dưới đây là loại có từ trường rất mạnh thời điểm này ít còn được dùng do rất mắc, loại này tuy tốt nhưng nếu hoạt động liên tục ở công suất cao sẽ dẫn tới sự truyền nhiệt độ từ cuộn dây vào nam châm làm cho nó giảm lực và không tự phục hồi, loại ferrite khi nguội lại có thể tự phục hồi từ trường.
Để
vòng dây hoạt động tối ưu nó cần được đặt trong một miền từ trường cao, miền này
chính là khe từ nhỏ hẹp chỉ vài mm. Để tập trung thông lượng từ trường ở đây
người ta sử dụng các miếng sắt dẫn từ. kết hợp với thanh nam châm gọi chung là
từ mạch.
Cấu
tạo mạch từ (bao gồm nam châm & những miếng sắt dẫn từ) của nam châm alnicol
(thường là mạch nội từ) tốt về âm thanh hơn nếu so với cấu trúc mạch từ ferrite do
có ít khoảng trống trong mạch khi hệ dao động ít gây ra tạp âm.
Ferrtie:
có lực từ bé hơn alnicol ( cùng khối lượng)là loại dùng hay gặp nhất nó rẻ và
khó bị khử từ khi hoạt động ở sức mạnh cao. Thường mạch từ của Ferrite là loại
ngoại từ.
Neodymium: Là sự phối hợp các ưu điểm của 2 loại trên, từ mạnh & khó bị khử từ. Ngoài ra do nhỏ gọn nó còn được dùng trong các loa xe hơi, micro v.v. thời điểm này do giá thành đã giảm khá nhiều các hãngloa danh tiếng cũng đã sản xuất rất nhiều loa sử dụng vật liệu này.
Vật liệu từ không ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh, nam châm ferrite cũng cho lực từ mạnh nhưng sẽ cồng kềnh, những vật liệu từ mạnh do nhỏ gọn sẽ nhận được cấu trúc mạch từ tối ưu hơn cho âm thanh.
Neodymium: Là sự phối hợp các ưu điểm của 2 loại trên, từ mạnh & khó bị khử từ. Ngoài ra do nhỏ gọn nó còn được dùng trong các loa xe hơi, micro v.v. thời điểm này do giá thành đã giảm khá nhiều các hãngloa danh tiếng cũng đã sản xuất rất nhiều loa sử dụng vật liệu này.
Vật liệu từ không ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh, nam châm ferrite cũng cho lực từ mạnh nhưng sẽ cồng kềnh, những vật liệu từ mạnh do nhỏ gọn sẽ nhận được cấu trúc mạch từ tối ưu hơn cho âm thanh.
Nam
châm là loại vật liệu đặc biệt nó có khả năng bị khử từ khi nhiệt độ quá cao,
nếu bị làm rớt cấu trúc của nó cũng thay đổi , nó không như cục sắt thông thường
đâu.
Nếu
cần dùng âm thanh công
suất lớn (loa sân
khấu), bạn cần chọn lựa củ
loa có vòng ổn định
từ (bằng nhôm hay đồng) trên Top plate hoặc miếng chụp trên pole Piece. Nó có
vai trò hạn chế dòng điện xoáy đảm bảo loa hoạt
động thường xuyên ở
công suất cao.
Cuộn
dây động (Voice coil):
Cấu
tạo bao gồm lõi (bobin) là ống hình trụ dùng quấn dây lên đó, nó được để ở trong
khe hở từ, một số loa cao
cấp khe từ này rất
khít với cuộn dây động vì phía dưới đây là nơi tập trung năng lượng từ. Khe từ
càng bé mật độ từ càng cao. những loa thông thường để cho an toàn khe từ có khả năng rộng hơn
đôi chút tuỳ vào chất lượng cao .
lõi
quấn dây cần chế tạo bằng chất liệu không từ, phải thật nhẹ, phải cứng chắc và
phải chịu được nhiệt độ cao đôi khi có thể tới 250 độ C. Thời điểm này đa số sử
dụng Nhôm làm lõi vì nó có công suất chịu đựng cao & rẻ tiền, loại nữa là
giấy cũng rất tốt nhưng công suất
kém hơn. Loại cao
cấp thì có Nomex. Cuộn dây làm bằng vật liệu không giống nhau sẽ cho thông
số củ loa khác nhau , còn về
mặt âm
thanh chỉ trừ loại
bằng Nhôm tuy có công suất cao nhưng âm thanh thì có một chút vấn đề, do tần số
cộng hưởng của vật liệu này nằm trong ngưỡng nghe.
Dây
quấn:
loại
thường gặp là dây tròn, không chỉ vậy còn có dây vuông và dây bầu dục. bởi
khoảng trống của loại dây tròn tương đối lớn việc này gia tăng khối lượng, một
số loại kia thì tối ưu hơn. riêng đối với loa Đây là điều quan trọng . Vấn đề sử dụng dây
vuông chỉ là thời gian , bởi nó tiết kiệm đến hơn 20%. Trong thời buổi cái gì
cũng đắt đỏ trước sau gì các cục chiết áp cũng nên dùng dây vuông thôi.
Dây
quấn hay gặp nhất là đồng, bằng nhôm phủ đồng bên ngoài , loại bằng nhôm thì có
khối luợng nhẹ nhưng khó hàn & điện trở riêng cũng cao hơn đồng, loại bằng
bạc thì quá tốt rồi nhưng cũng khó gắn kết và mắc nữa.
Thành
phần keo trong cuộn dây động là quan trọng nhất, keo cũng phải nhẹ, phải chịu
nhiệt độ cao phải chắc nữa. đa số keo trong Đây là loại đặc dụng khó kiếm ở Việt
Nam.
Cuộn dây động làm việc theo 2 dạng thông dụng nhất: loại có cuộn dây lú ra ngoài ( Overhung Voice Coil) & loại nằm hoàn toàn trong khe từ ( Underhung Voice Coil):
Cuộn dây động làm việc theo 2 dạng thông dụng nhất: loại có cuộn dây lú ra ngoài ( Overhung Voice Coil) & loại nằm hoàn toàn trong khe từ ( Underhung Voice Coil):
đa
số những loa sử dụng kiểu cuộn dây nằm tràn ra ngoài
(overhung voice coil) do nó giảm được cực nhiều nhiệt năng dẫn đến tăng công
suất . Loại nằm hoàn toàn trong khe từ được dùng trong một số loa công suất
trung bình nhưng độ
chân thực rất cao đặc tính kiểm soát rất tốt và tuyến tính trong giới hạn công
suất . Nhìn sơ qua các bạn đã thấy sự mắc tiền của nó, ngoài vật liệu nhiều hơn
các tính chất của vật liệu cũng đòi hỏi rất khắt khe. Nó phải mắc gấp 3,4 lần
loại bình thường thì . Kỹ thuật này thường dùng trong một số loa bổng & các loa dòng Ultra Hiend.
Ngoài
ra còn có loại voice coil dạng kéo đẩy với 2 miếng sắt dẫn, nhằm triệt tiêu độ
méo,
loại có 2 cuộn dây riêng biệt sử dụng cho loa Sub Stereo.
loại có 2 cuộn dây riêng biệt sử dụng cho loa Sub Stereo.
Số
lớp dây quấn thông thường là 2 hoặc 4, số tầng này tùy vào ý đồ thông số kỹ
thuật mà ông kỹ sư mong muốn , dây lớn dây nhỏ cũng như vậy. Không nên làm rộng
khe từ để quấn dây to, hay quấn đa lớp hơn, vì khối lượng của voice coil phải
tương thích với chỉ số từ trong khe. Khi quấn dây to hoặc nhiều lớp khối lượng
tăng mà năng lượng từ không đủ sẽ dẫn đến giảm hiệu suất, chính vì thế âm thanh sẽ bé hơn nhất là ở dãi tần cao, gây lầm lẫn
là tăng
âm trầm.Do hiệu suất
giảm nên cuộn dây sẽ nóng lên không tốt cho loa và cả máy khuếch đại.
Cuộn
dây bị cháy có khả năng quấn lại được, chất lượng tuỳ thuộc vào độ tinh xảo tay
nghề ( cái này thì Việt Nam mình rất khéo), chỉ cần dùng đúng keo chất lượng thì
có thể thấy rằng là đảm bảo , vì đa số những công đoạn ráp loa đều làm bằng tay cả.
Sẵn
tiện đây nói thêm về râu loa ( tisel wire), việc cuộn dây này phải nhanh
và chính xác thời gian tối đa là 3 giây cho 1 mối hàn (càng nhanh càng tốt),
nhất là dây nối từ cuộn dây động tới râu. lý do để lâu dây đồng sẽ cháy giòn khi
hoạt động bị gãy thì rất mong muốn . những bạn diy loa nếu gắn socket thì không
sao, nếu hàn trực tiếp lên đó cũng lưu ý điều này .
Màng loa (cone paper) :
Màng loa (cone paper) :
hãy
tưởng tượng khi chưa gắn màng
loa vào bạn đưa tín
hiệu nhạc vào, loa nhún nhảy như là động cơ bình thường, nó sẽ không còn phát ra
âm thanh. Muốn có âm
thanh bạn phải thay
đổi áp suất không khí bằng phương pháp gắn vào đó một màng loa phía dưới đây là
cái duy nhất tạo ra âm thanh mà chúng ta có thể nghe được, các phần trước đó
được hiểu như bộ lái điều khiển bằng nguồn tín hiệu điện. Nói nôm na sự truyền
động từ cuộn dây giống như cái dùi của 1 anh đánh trống và anh này được điều
khiển bằng nguồn tín hiệu điện vậy thôi. Vậy thì màng trống( màng loa) bằng vật
liệu nào sẽ cho ra âm thanh kiểu đó, trống da nghe khác trống nilon chứ. Để
thiết kế 1 củ
loa khi chưa có
màng loa các chương trình máy tính lúc này dễ dàng
thực hiện được bằng phương pháp dịch ngược một số thông số đòi hỏi . Lý thuyết
thiết kế ở phía dưới đây là điện ,từ & cơ học.
có
khả năng bạn nghe ở đâu đó loa này có âm
thanh là chân thực ,
là chính xác. điều này làm tôi nhớ lại 1 Bác nào đó trên diễn đàn hình như là
Bác Via @ không có cái loa nào nghe hay hơn cây ghita 200 ngàn của tui, và bản
thân tôi cũng thấy vậy. Cứ nghĩ tới cái dùi đánh vào cái trống làm tôi rất nản
vì màng loa bây giờ là 1 nhạc cụ rồi.
Để
làm được 1 nhạc cụ quan trọng nhất là nó phải nghe thấy hay (cái này có trời mới
biết sao nó hay) Ví dụ như có cây violon của ông nào đó bên Ý hay nhất thế gian
ai cũng đồng ý & những cây Violon khác muốn chiếm ngôi thì cứ tới đó mà thi
thố. Mỗi 1 nhạc cụ đã có tuổi thọ hàng nghìn năm, tiến trình đó những nghệ nhân
các bước hoàn thiện nó & tới giờ cũng vậy, làm nhạc cụ hay không phải là
chuyện dễ dàng gì.
những
bạn nói làm thế nào loa là một nhạc cụ được chứ nó là một bộ phận
điện tử rõ ràng mà, nếu màng
loa có khối lương
bằng không( là không thể ) lúc đó nó sẽ không còn có khối lương riêng không có
tần số riêng cũng giống như là không có âm sắc lúc đó tín hiệu như thế nào nó sẽ
phát y như vậy, tiếc là không như vậy, đừng khóc cho tôi(loa) Achentina.
Nghĩa
là âm thanh phát ra từ loa sẽ không chân thực (trừ loa
ghita điện cái này có thời điểm nói sau nhe một số Bác), việc một loa có khả năng tái tạo cụ thể mọi các nhạc cụ
càng ngày càng không thể . và cũng không có 1 cái loa nào trên thế giới được
chọn để tham chiếu cả, vì không có chuẩn nên cuối cùng mọi thứ được để trên đôi
tai vàng dành cho bạn , bạn nghe thấy hay tức là nó hay khỏi bàn.
Màng loa là điểm quyết định loa bạn dường như sẽ nghe hay như thế nào . Là
phần quan trọng nhất là phần mà ta yêu hay ghét
loa này và loa khác,
là cái mà bạn không thấy chút tình cảm nào với một cặp loa 20.000USD, trong khi
lại ngất ngây với cặp loa ít tiền hơn một số 10 lần. Miễn là bạn biết chân thực
với chính mình bạn dường như sẽ có các chọn đúng đắn, tiền là của mình thưởng
thức ca nhạc cũng là mình mà.
Giá
tiền của một cặp
loa không nói lên giá
trị của nó đối đến các bạn , thước đo giá trị cho nó chính là thời gian bạn dành
nghe nó hót.
Bạn có
1 cặp
loa 10tr đã nghe đến
một năm rồi, 1 ngày bạn nghe tầm 30p, một nghệ sĩ ghé qua loa này là hifi thôi
nếu có tiền nên đầu tư mua loa ABC gì đó còn thường được gọi là loa Hi
end, giá 30tr, bạn mua về rất háo hức thời điểm đầu một ngày nghe 4,5 tiếng,
tiếp đó không hiểu lý do vì đâu thời điểm bạn dành tặng cho nó ngày càng ít đi,
và ít hơn rất nhiều so với cặp loa cũ, có thể cặp
loa bạn vừa bán đi có
thể là cặp loa hay nhất đối đến các bạn , và chỉ bạn mới am hiểu thôi. không nên
nghe ai hết bắt buộc phải nghe bằng chính mình, đừng mua bắt buộc phải tặng cho
bản thân mình thứ mình thích nhất. Chia sẽ sự vui vẻ với một số bạn đã có 1
cặp loa đúng ý mình, bạn thật hạnh
phúc.





0 nhận xét:
Đăng nhận xét